Empatia, empatia, empatia… Tyle się o niej mówi, że taka trochę, przepraszam, ale wyświechtana i mało atrakcyjna się robi. Nie gadajmy tyle o niej, proszę. Po prostu róbmy tak, żeby ją poczuć. Projektujmy w szkołach sytuacje, w których nie można jej nie poczuć. Co uczniom po przepisie na empatię? Nawet jeśli, w ramach dnia dobroci dla wychowawcy, wyuczą się zasad postępowania, uruchomi to w nich uczucia? No nie, przecież to wiecie. Nie doświadczyli, nie znaleźli się w sytuacji = nie poczuli.
Czy czujecie dyskomfort w obecności osoby niewidomej? Pewnie tak… A zastanawialiście się, dlaczego? Dlaczego nie potrafimy, nie wiemy jak… Czy z nas zimne ryby, nieczułe głazy? No przecież nie! Nie mamy doświadczenia!
Moi uczniowie doświadczyli. I jeszcze będą, oj tak!
Materiał poniżej to godziny wychowawcze i język polski składające się na całość tego doświadczenia.
Wyzwaniom, do których zapraszam waszych uczniów, towarzyszą kompetencje:
💪(1)Tworzenia i rozumienia informacji.
💪 (3) W zakresie nauk przyrodniczych.
💪 (5) Osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się.
💪 (6) Obywatelskie.
💪 (7) W zakresie przedsiębiorczości.
💪 (8) W zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
- Wizyta w „Niewidzialnym domu” w Toruniu
Niesamowite dwie godziny, podczas którego dzieci doświadczyły niewidzenia. Po prostu zwiedzały w ciemności, mówię wam, to trzeba przeżyć.
Nie obeszło się bez silnych przeżyć, gdy okazało się, że nie wszyscy dobrze znoszą stan, w którym trzeba się poruszać nic nie widząc.
W części warsztatowej są zajęcia, które prowadzi niewidomy przewodnik (towarzyszył nam zresztą od początku). Dzieci dowiedziały się o różnych sposobach na to, jak „widzieć” rękoma choćby kostkę Rubika. Rysowaliśmy w ciemnościach, słuchaliśmy po ciemku opowiastek filozoficznych, no nie do opowiedzenia to jest. Tego trzeba doświadczyć. Na zdjęciach poniżej macie próbki naszej twórczości bez udziału zmysłu wzroku.
I podpowiedź – jeśli bliżej jest wam do Warszawy, to jest tam „Niewidzialna wystawa”
2. Godziny wychowawcze w oparciu o materiały:
– karty z alfabetem Braille’a
My mieliśmy (dzięki jednej z mam) taki prawdziwy, z wypukłymi punktami. Uczyliśmy się pisać w tym alfabecie na przykład swoje imię i nazwisko. Kartę z alfabetem Braille’a znajdziecie TU.
– filmy edukacyjne, na przykład
- „Miej Obraz Osoby Niewidomej” odc. 1 – „Kim jest niewidoma?”
- Jak się zachować wobec osoby niewidomej?
- Jak to jest być osobą niewidomą?
Dodatkowo można zaszaleć ze scenkami, w których na przykład:
🖐dzieci odgadują, jaki to przedmiot z zawiązanymi oczami (lub przedmioty są ukryte w pudełku, do którego można włożyć rękę)
🚶♀️ dojdź do… (uczeń z zawiązanymi oczami próbuje przejść drogę na przykład do tablicy, drzewa itd., przedtem jednak zapamiętuje tę drogę).
Nieocenione okażą się tu rutyny myślenia krytycznego, na przykład:
– 12 kreatywnych pytań na temat psów przewodników, które unaocznią nam, co już dzieci wiedzą, a co je nurtuje w związku z tą sprawą, warto pokazać psa przewodnika, zdjęcia znajdziecie poniżej.
W odpowiedzi na pytania dzieci pomoże kilka faktów, które znajdziecie TU.
Te wiadomości, które pochodzą ze strony https://kuratorium.katowice.pl/ należy podzielić na grupy. Każda z nich przekłada tekst na dowolną formę prezentacji (mapa myśli, scenka, lapbook lub inne) i przedstawia klasie.
– Most 1. i 2. na początku cyklu zajęć i na końcu do słów „Osoba niewidoma”
Dzięki temu dowiemy się, czy i jak zmieniło się myślenie uczniów na temat osób niewidomych.
- Lekcje języka polskiego
Lektura „Katarynka” Bolesława Prusa
NaCoBeZu do cyklu lekcji znajdziecie TU.
Lekcje pierwszą rozpoczęłam od wow, bo uczniowie, wchodząc do klasy, słyszeli granie katarynki (i widzieli na tablicy multimedialnej), można na przykład wykorzystać ten filmik.
Po samodzielnym przeczytaniu lektury przez uczniów zachęcam do zastosowania rutyny „Widzę…Myślę…Zastanawiam się…”.
Praca nad treścią lektury może przebiegać w grupach, w których każda z nich opracowuje elementy świata przedstawionego, a potem rutyną „Wędrujące kartki” grupy weryfikują poszczególne opracowania.
Następnie przypominamy sobie formę ogłoszenia.
Polecenie: Napisz ogłoszenie, w którym pan Tomasz składa ofertę kupna katarynki dla małej, niewidomej dziewczynki.
Kryteria sukcesu do ogłoszenia znajdziecie TU. Prace uczniowie wymieniają między sobą i udzielają sobie informacji zwrotnej.
Opisy postaci w formie rysunku z wypisanymi elementami charakterystyki wokół niej proponuję poprzedzić rutyną „Różne punkty widzenia”:
– grupy 1 i 2 opisują odpowiednio małą dziewczynkę odpowiednio jako jej mama i pan Tomasz,
– grupy 3.i 4. opisują pana Tomasza oczami małej dziewczynki i kataryniarza.
Na koniec gwóźdź programu – projekt wynalazku, który ułatwi życie niewidomym osobom.
Nie musimy poprzestać na tekście lektury obowiązkowej 😀. Mogą się też przydać:
👉„Zamknięte oczy” – tekst/karta pracy o niewidomym chłopcu
👉 „Między mną a czereśnią” Paola Peretti 👉 „Spotkanie nad morzem” Jadwiga Korczakowska
👉„Tydzień Konstancji” Olga Masiuk
Tyle. Moje marzenie, żeby wskazać uczniom drogę do empatii powoli się realizuje. Mam nawet na to dowody, bo dzieciaki całkiem już poza mną włączają się w akcje charytatywne – pomagały przy „Szlachetnej paczce”, zbierały karmę dla schroniska. Jestem z nich baaaaardzo dumna.
Takiego uczucia i wam życzę
Belferka Zosia
